Czy Ewa Wrzosek, delegowana do Ministerstwa Sprawiedliwości, może raz w tygodniu wykonywać czynności w Prokuraturze Rejonowej Warszawa – Mokotów w Warszawie?

Andrzej Golec

Z dniem 25 sierpnia 2025 r. prokurator Ewa Wrzosek decyzją Prokuratora Generalnego została delegowana do Ministerstwa Sprawiedliwości w charakterze radcy generalnego w Biurze Ministra. Oznacza to, że obecnie jej miejscem służby jest Ministerstwo Sprawiedliwości, a bezpośrednim przełożonym – Minister Sprawiedliwości, będący równocześnie członkiem Rady Ministrów, a więc organu politycznego.

Pojawiły się informacje, potwierdzone przez samą zainteresowaną iż ma ona jednocześnie pełnić dyżury lub wykonywać czynności w Prokuraturze Rejonowej Warszawa-Mokotów – raz w tygodniu – jako prokurator.

W tym wywiadzie Pani radca generalny ( 22 min.) mówi, że Ci, którzy twierdzą, iż nie może , będąc delegowaną do MS , pełnić funkcji prokuratora, nie czytali ustawy Prawo o prokuraturze.

Otóż czytali i to nie tylko ten akt prawny, sprawa zaś wygląda następująco:

  1. Aspekt prawny
  • Brak podstawy prawnej dla równoczesnego pełnienia służby w MS i w jednostce prokuratury powszechnej
  • Art. 106 Prawa o prokuraturze przewiduje, że prokurator delegowany do Ministerstwa Sprawiedliwości wykonuje obowiązki w miejscu delegowania.
  • Prowadzenie spraw w jednostce macierzystej lub innej jednostce wymaga odrębnej delegacji wydanej przez właściwy organ (Prokuratora Krajowego, prokuratora regionalnego/okręgowego – w zależności od okresu).
  • Sam fakt wyznaczenia „dyżuru” w prokuraturze rejonowej, bez formalnej decyzji delegacyjnej, narusza prawo i może skutkować wadliwością czynności procesowych.
  • Podległość służbowa
  • Prokurator delegowany do MS podlega bezpośrednio Ministrowi Sprawiedliwości, który jest członkiem rządu i pełni funkcje polityczne.
  • Łączenie tej zależności z prowadzeniem postępowań karnych w jednostce powszechnej rodzi pytanie o faktyczną niezależność i apolityczność prokuratora.
  • Delegacja Ewy Wrzosek do MS przenosi także, co istotne, jej zwierzchni nadzór z prokuratora przełożonego w jednostce powszechnej na Ministra Sprawiedliwości.
  • Nadzór polityczny jest nie zatem do pogodzenia z równoczesnym wykonywaniem funkcji procesowych w prokuraturze powszechnej.

II. Aspekt ustrojowy i etyczny

  • Zasada apolityczności prokuratora
  • Art. 103 ust. 1 Konstytucji RP wyłącza łączenie mandatu posła z funkcją prokuratora, co jest wyrazem szerzej rozumianej zasady neutralności politycznej.
  • Prokurator jako organ procesowy powinien być wolny od bieżących wpływów politycznych.
  • W sytuacji, gdy delegacja wiąże go bezpośrednio z Ministrem Sprawiedliwości (członkiem rządu), powstaje sprzeczność z zasadą apolityczności.
  • Bezstronność i appearance of impartiality
  • Europejski Trybunał Praw Człowieka wielokrotnie podkreślał, że nie tylko faktyczna niezależność, ale także pozór bezstronności jest elementem prawa do rzetelnego procesu (m.in. Kudeshkina p. Rosji, Kövesi p. Rumunii).
  • Obywatel ma prawo oczekiwać, że prokurator prowadzący jego sprawę nie podlega bezpośrednio politykowi, który może mieć interes w wyniku postępowania.
  • W przypadku prok. Ewy Wrzosek powstaje więc uzasadniona wątpliwość, czy jej czynności procesowe byłyby wolne od wpływu ministra.

III. Uzasadnienie praktyczne

  • Konflikt lojalności: Prokurator delegowany do MS realizuje polecenia i zadania zlecone przez ministra. Jednocześnie, prowadząc postępowania karne, musiałby stosować zasadę legalizmu i równości wobec prawa – także wobec osób powiązanych z władzą wykonawczą. Taki dualizm rodzi nieunikniony konflikt.
  • Podwójna rola: Pełnienie roli doradcy politycznego (de facto funkcja w MS ma taki charakter) i równoczesne występowanie jako oskarżyciel publiczny podważa zaufanie społeczne do bezstronności prokuratury.
  • Ryzyko procesowe: Strony postępowania karnego mogą podnosić zarzut naruszenia prawa do sądu (art. 6 EKPC), kwestionując legalność czynności prokuratora ściśle powiązanego z organem politycznym.

IV. Konkluzja

W przypadku prokurator Ewy Wrzosek:

  1. Delegacja do Ministerstwa Sprawiedliwości wyłącza ją z wykonywania czynności prokuratorskich w jednostkach powszechnych, o ile nie ma odrębnej decyzji delegacyjnej.
  2. Nawet przy istnieniu takiej decyzji, powstaje poważny problem konstytucyjny i konwencyjny: prokurator podległy ministrowi (politykowi) nie może równocześnie występować jako niezależny oskarżyciel w sprawach karnych.
  3. W związku z powyższym wykonywanie przez nią czynności prokuratorskich w PR Warszawa -Mokotów w czasie delegacji do MS należy uznać za niedopuszczalne – zarówno z przyczyn formalnoprawnych, jak i z uwagi na zasadę apolityczności i wymóg bezstronności prokuratora.
  4. Niezależność prokuratora musi być pochodną relacji prokuratury oraz władzy wykonawczej. W sytuacji funkcjonowania prokuratury w strukturach władzy wykonawczej niezależność prokuratora winna mieć wymiar wręcz absolutny, albowiem można się spodziewać, że polityk – Prokurator Generalny, wykorzystując swoje uprawnienia, i to nie tylko w sferze wydawania poleceń, będzie zmierzał do uzyskania satysfakcjonującego dla siebie sposobu prowadzenia postępowania, otrzymania o nim informacji czy też ostatecznie oczekiwanej decyzji merytorycznej[1].
  5. Art. 6 i art. 96 § 2 prawa o prokuraturze stanowi iż – prokurator powinien w służbie i poza służbą […] unikać wszystkiego, co mogłoby  […] osłabiać zaufanie do jego bezstronności.
  6. Podobnie § 4 ust. 1 Zbioru zasad etyki prokuratora wskazuje, iż prokurator ma obowiązek unikać zachowań i sytuacji, które mogłyby podważyć zaufanie do jego niezależności, bezstronności […].

Nadto E. Wrzosek w zakresie wypowiedzi co do J. Onyszczuka (wypowiedź w audycji Trójkąt polityczny w TVP Info, którą wskazano powyżej) myli pracę Dyrektora Biura Prezydialnego PK, a więc w ramach w ramach prokuratury z pracą w MS a więc władzą wykonawczą i polityczną, bowiem będącą częścią Rady Ministrów (art. 146 ust. 1 Konstytucji RP – Rada Ministrów prowadzi politykę….; art. 147 ust. 1 Konstytucji RP Rada Ministrów składa się z Prezesa rady Ministrów i ministrów; art. 148 pkt 5 Konstytucji RP  – Prezes Rady Ministrów koordynuje i kontroluje pracę członków Rady Ministrów, a więc również MS).

[1] K. Kwiatkowska, J. Onyszczuk, Rola i miejsce prokuratury w systemie organów demokratycznego państwa prawnego w nowej ustawie o prokuraturze, s. 9. https://www.batory.org.pl/upload/files/Programy%20operacyjne/Forum%20Idei/Rola%20i%20miejsce%20prokuratury.pdf

Powtórzmy zatem pytanie: Czy Ewa Wrzosek, delegowana do Ministerstwa Sprawiedliwości, gdzie pełni funkcje radcy generalnego w Biurze Ministra Sprawiedliwości, może raz w tygodniu wykonywać czynności prokuratora w Prokuraturze Rejonowej Warszawa – Mokotów w Warszawie?

Odpowiedź brzmi NIE.