Kraków, 24 lutego 2025
Szanowni Państwo!
Niniejszym wystąpieniem pragniemy zwrócić uwagę na dramatyczną sytuację finansową asystentów prokuratora, której dalsze utrzymywanie prowadzić będzie do poważnego kryzysu kadrowego w strukturach prokuratury oraz istotnego osłabienia efektywności postępowań karnych.
Brak adekwatnych regulacji płacowych dla tej grupy zawodowej, przy jednoczesnym znaczącym wzroście wynagrodzeń asystentów sędziów, narusza fundamentalne zasady równości i sprawiedliwości społecznej oraz prowadzi do jawnej dyskryminacji pracowników prokuratury względem ich odpowiedników w sądownictwie.
I. Asystent prokuratora jako kluczowy element systemu wymiaru sprawiedliwości
Nie sposób przecenić roli asystentów prokuratora w systemie ścigania przestępstw. Do zakresu ich obowiązków należy merytoryczne wsparcie prokuratorów, obejmujące w szczególności:
• sporządzanie projektów aktów oskarżenia, postanowień i zarządzeń,
• przygotowywanie analiz prawnych w skomplikowanych sprawach karnych,
• opracowywanie opinii na potrzeby postępowań przygotowawczych i sądowych,
• obsługa postępowań prowadzonych w ramach międzynarodowej współpracy w sprawach karnych,
• wsparcie prokuratorów w zakresie analizowania akt spraw wielotomowych,
• sporządzanie pism procesowych i projektów środków odwoławczych.
Podkreślić należy, że powyższe obowiązki wymagają zaawansowanej wiedzy prawniczej, znajomości procedury karnej oraz orzecznictwa sądowego, a także niejednokrotnie umiejętności analizy materiałów dowodowych, w tym skomplikowanych ekspertyz technicznych czy dokumentów finansowych w sprawach gospodarczych.
Asystenci prokuratora stanowią zatem nieodzowny element struktury prokuratury, a ich wsparcie ma kluczowe znaczenie dla efektywności i terminowości postępowań. Tymczasem zaniedbania w zakresie ukształtowania ich wynagrodzeń prowadzą do poważnego kryzysu kadrowego, którego konsekwencje będą miały dalekosiężny wpływ na skuteczność działania organów ścigania.
II. Nierówność w wynagrodzeniach asystentów prokuratora i asystentów sędziów – naruszenie zasady równości i sprawiedliwości społecznej
Na mocy porozumienia zawartego w dniu 17 lutego 2025 r. pomiędzy Ministerstwem Sprawiedliwości a organizacjami związkowymi działającymi w sądownictwie, wynagrodzenia asystentów sędziów zostaną podniesione do następujących poziomów:
• dolna granica wynagrodzenia zasadniczego: 6500 zł (z dotychczasowego poziomu 5000 zł),
• górna granica wynagrodzenia: 9000 zł (z dotychczasowego poziomu 8000 zł),
• zalecany poziom wynagrodzenia asystentów: nie mniej niż 7500 zł, a starszych asystentów – 9000 zł.
Wobec braku analogicznych regulacji w prokuraturze, sytuacja ta prowadzi do rażącego zróżnicowania wynagrodzeń asystentów wykonujących tożsame obowiązki, co jest sprzeczne z zasadą równości, wyrażoną w art. 32 Konstytucji RP. Dodatkowo, nierówne traktowanie pracowników wymiaru sprawiedliwości pozostaje w sprzeczności z:
• art. 2 Konstytucji RP, zgodnie z którym Rzeczpospolita Polska jest demokratycznym państwem prawnym, urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej,
• art. 45 ustawy z dnia 28 stycznia 2016 r. – Prawo o prokuraturze (Dz.U. z 2023 r. poz. 1096, ze zm.), który nakazuje kształtowanie warunków zatrudnienia pracowników prokuratury w sposób analogiczny do warunków obowiązujących w sądownictwie.
Brak równoległego uregulowania wynagrodzeń asystentów prokuratora doprowadzi do ich masowego odpływu do sądownictwa, co wpłynie na dalsze osłabienie kadr i pogorszenie jakości pracy prokuratury.
III. Odpływ kadr i konkurencyjność sektora prywatnego – zagrożenie dla efektywności prokuratury.
Obecnie wynagrodzenia w sektorze prywatnym znacząco przewyższają płace oferowane asystentom prokuratora. Przykładowo:
• aplikanci adwokaccy i radcowscy w kancelariach komercyjnych uzyskują wynagrodzenia rzędu 10 000 – 15 000 zł,
• młodsi prawnicy w dużych korporacjach otrzymują miesięcznie 12 000 – 18 000 zł,
• specjaliści w instytucjach finansowych i firmach doradczych osiągają zarobki nawet do 20 000 zł.
Tymczasem wynagrodzenie asystenta prokuratora często nie przekracza 5000 zł brutto, co w praktyce oznacza degradację finansową wysoko wykwalifikowanych prawników. Brak podwyżek sprawia, że młodzi prawnicy coraz rzadziej decydują się na pracę w prokuraturze, co doprowadzi do luki pokoleniowej i osłabienia kadrowego.
IV. Wniosek o niezwłoczne wprowadzenie analogicznych regulacji płacowych dla asystentów prokuratora.
Mając na uwadze powyższe argumenty, wnosimy o:
1. Natychmiastowe podjęcie działań legislacyjnych mających na celu ustanowienie wynagrodzeń asystentów prokuratora na poziomie tożsamym z wynagrodzeniami asystentów sędziów, w tym: • ustalenie dolnej granicy wynagrodzenia na poziomie 7500 zł brutto,
• ustalenie wynagrodzenia starszych asystentów na poziomie 9000 zł brutto.
2. Wydanie wytycznych dla jednostek prokuratury dotyczących ukształtowania wynagrodzeń zgodnie z jednolitymi standardami wymiaru sprawiedliwości.
3. Zabezpieczenie środków finansowych w budżecie prokuratury na realizację powyższych postulatów.
Brak podjęcia stosownych działań doprowadzi do dalszej destabilizacji prokuratury, osłabienia skuteczności postępowań karnych oraz utraty wykwalifikowanych kadr, co wpłynie na wydłużenie postępowań i osłabienie bezpieczeństwa obywateli.